BARAKLI KÖYÜ SARIKAYA - BARAKLI KÖYÜ TARİHİ

Cografi Konumu:
Barak Türkmenleri, Nizip’in Suriye ile sınırlı güney tarafındaki köylerde toplanmıslardir. Dogusu Fırat, Batısı Sasur suyu, kuzeyinde Nizip ilçesinin daglık bölgesinin güney etekleri, güneyinde Suriye ile Türkiye’yi ayıran demiryolu ile çevrili bölgededir. Barak’ların yerleşmiş olduğu 97 köy vardır. Fakat bunlardan yalnızca 18 tanesi Türkiye sınırları içerisindedir. Digerleri ise Suriye sınırları içerisindedir.

Tarih:
Baraklilar çok eski bir tarihe sahiptirler. Bütün Türk’lerin kaynagi bildigimiz gibi Orta Asya’dir. Baraklılar Türkmenlerin bir kolu olup Orta Asya Türklerindendirler. Bunlar Oguz neslinden gelen kavimlerdir. Önce Türkmenlere deginecek olursak; Oguz Türkleri müslüman olduktan sonra bu adı almışlardir. Orta Asya’ dan Anadoluya kadar uzanan sahada Türkmenlere rastlanmaktadir. Suriye’de ve Iran’da bile Türkmenler vardir. Türkmen sözü Türk ve men sözcüklerinden olusmuştur. Elmali Hamdi Yazar, Kuran-i Kerim’in tefsirinde Arap kelimesinin Türkçe karşılığını Türkmen olarak almıştır. Antep’li çevirmen Asım’a göre ise Türkmen, terk ve iman’dan olusmustur. Azerbaycan’dan Anadolu’ya kadar geniş sahaya yayılmış Türkmenler su kabilelere ayrılmışlardır: 1. Çuadur 4. Göklen 7. Teke 2. Emrili 5 Sarik 8 Yamut 3. Ersari 6. Salor Türkmenlerin bu oymaklardan hangisine dahil olduklari bilinememektedir. Gaziantep’in Oguzeli kazasında, Elbeyli nahiyesinde bir Türkmen köyünün adı referanstır. Türkmenlerin Anadolu’ya göçleri 11. yüzyılın başına rastlar. Firuz Bey’in komutasinda yaklaşık 1004-1010 tarihlerinde 90,000 hane olarak gelmişlerdir.Anadolu’yu istilaları 17. yüzyıla kadar sürdüğü söylenmektedir. Osmanli Imparatorlugu’nun kurulmasindan önce de Anadolu’da Türkmenlerin bulundugu söylenir. Bütün Türkmenlerin reisi Firuz Bey’dir. Türkmenler daha sonra 12 beylige ayrilmislardir. Bunlar: 1. Araplı 2. Baraklı 3. Bekmisli 4. Ceritli 5. Kadirli 6. Kazlı 7. Karasihli 8. Karageçili 9. Karakoyunlu 10. Mürselli 11. Savcılı 12. Ulaslı Türkmen oymaklarını Baraklar’da dahil şu şemayla inceleyebiliriz:

Güneyde Türkmenler
Elbeyli Oymağı (7 Oba)
Daginik Oymağı (7 Oba )
Beydilli Oymağı (7 Oba )
Berelli Oymağı (5 Oba)
Barak Oymağı (12 Oba)
Bayındır Oymağı (5 Oba)
Beydilli Oymağı (12 Oba)

Yalman Yalçin, Baraklarin 11. yüzyilin başında Orta Anadolu’dan sürülerek geldiklerini belirtmektedir Diğer bir kaynağa göre Selçuklular idaresi altında ve onlarla birlikte Anadolu ‘ya ayak bastıkları görülmektedir. Prof. Dr. Cengiz Orhanlı, Baraklar’in Sivas bölgesinde iken 1688 de başka oymaklarla birlikte ekinlere zarar verip yaktıkları, 1690 yılında yine baska oymaklarla birlikte Avusturya savasına çağrıldıklarını belirtmistir. Çevredeki Türkmenlerin anlattıkları sözlü destanlara göre 4000’i Abdal denilen davul zurnasi olmak üzere 84000 evlik Türkmen toplulugu Horasandan kalkarak önce Sivas dolaylarına sonra Yozgat’a gelerek yerleşmişlerdir. Yozgat’ta devlet postasinin soyulması olayından ötürü bir Türkmen beyi tutuklanmistir. Oymak beylerince verilen kararlar geregince topluca eyleme geçerektutukluyu kurtarmislardir. Bu olay nedeniyle devlet güçlerinin harekete geçtigi haber alininca topluluk Yozgat’i birakarak yönlerini güneye çevirmis ve hizla uzaklasmislardir.Arkalarinda Osmanli Komutani Kadioglu Yusuf Pasa da izleyerek gelmis.Kalabalik Türkmen topluluguyla çarpismayi göze alamamis, onlari Urfa’nin güneyinde Firat kiyisinda Çulap denilen bölgeye yerlestirmistir. Yerlestirmenin bir amaci da Arabistan’dan göçerek Suriye Çölüne gelen Anadolu sinirlarinda dayanarak soygunculuk ve çapulculukla asayisi bozan Aneze, Tay ve diger Arap oymaklarina tampon olusturmaktir. Nitekim Culap yerlesmesisnden sonra Türkmenlerle Araplar arasinda birçok çatismalar olmustur. Culap arazisinde, Belih suyu kenarinda yerlestirilen Beydilli Oymagi ile komsu olan Boz-Ulus Cerit’inin bir oymagi da bulunmaktadir. Bu yerlesmeden sonra çikan olaylarin hikayeinden anlasiliyor ki adi açiklanmayan bir Berit Obasi Baraktir. Calup’a yerlestikten sonra bir çöl iklimi süren bu yere bir türlü isinamayan Türkmenler, kaç kez bulunduklari yerleri birakarak kuzeyin daglik daglik bölgelerine kaçmislar, her keresinde geri konduklari yerlere dönmüslerdir. Türkmenler Culap’ta da rahat durmamislar, boy beylerine karsi gelmis, sehir ve kasabalara baskin yapmis, kervanlari soyarak yol güvenligini bozmuslardir. Bu durum sürdügünden topluca birarada bulunmalarinin bunda etkili oldugu düsünülerek dagitilmalarina karar verilmis ve buna Halep valisi Abbas Pasa görevlendirilmistir. Abbas Pasa’nin orduyla eyleme geçmesi sonucu Culap darmadagan olmustur. Türkmenlerin sözlü destanlarinda Culap’a gelis ve ayrilista Halk ozanlarinin birçok siirine konu oldugu gibi, bunlar Türkmen müzik sanatçilari tarafindan bestelenmistir. Culap’tan ayrilan Barak’larin buradan simdiki bulunduklari yere geldikleri anlasiliyor. Büyük Barak Toplulugu birçok kollara ayrilip ayri ayri adlarla anilmislardir. Ali Riza Yalgin’a göre Barak 12 obadan olusur, adlarisöyledir: 1. Halidi 5. Gögebakan 9. Çok suruklu 2. Kürdili 6. Ali Idrisli 10. Marzibali 3. Eseli “Isah” 7. Haci Kasimli 11. Çayrazli 4. Tiryakili 8. Melcanli 12. Kara Kozanli Prof. Dr. Tanyol’a göre ise, Baraklar önce 4 kola, sonra bu 4 kolun bölümlerine ayrilmistir.
A- ABDÜRREZAKLI: 1. Kasimli 2. Mahmutlu 3. Tiryakili 4. Çayrazli 5. Gögebakan 6. Ali Idrisli
B- KÜRDILI: 1. Boz Muratli 2. Kizilcasar 3. Bayindir 4. Geçili 5. Sürkizilli 6. Karabacak 7. Mayabazli
C- TORUN OYMAGI: 1. Osman Usagi 2. Inal Usagi 3. Halit Usagi 4. Haci Usagi 5. Muharremli
D- ISELI OYMAGI: 1. Karakozak 2. Adikli 3. Iseli 4. Kuzanli 5. Karaman Usagi

Baraklar Güneydogu Anadolu yöremizde var olan Beydilli oymaklari gibi törelerini unnutmayan ve varliklarini yakin zamana kadar saklamis bulunan bir Türkmen Toplulugudur. 18. yüzyilda Cengiz Han’in memleketine gelmis olan Italyan gezgini Garpini, Baraklarin güneyde olduklarini Cengiz’in , Hindistan seferinden dönüsünde Baraklara rastladigini anlatmaktadir. Cengiz’in ordusu bunlarla savasa tutusmustur. Fakat Baraklar bir hileye basvurmuslar, sehire girip vücutlarini islattiktan sonra, kumda yuvarlanmislar ve vücutlarini kaplayan çamur sogukta donarak buz kesilince derilerine dek islemis olmus, sonra da Cengiz’in askerlerini bozguna ugratmislardir. Battal Gazi’nin sanayi romaninda da Barak adinda dört tane Türk Hakanina rastlanmaktadir. Barak Hacip Barak Ogullari sülalesindendir ve Kircman Beyi ve bu ülkede hükümdarlik eden Karahitay sülalesinin kurucusudur. 16. yüzyillarda Özbek Hanlarindan Nevrus Ahmet Han’in Türkçe adi da Barak Han’dir. Çagatay Hükümetinin oldukça ogunlastiran ve büyük Hakan Kubilay Han’a kafa tutan Barak Han’dan da Urus’un torunu Koyircak Han’in oglunun adi da Barak Han’dir. Bunlarda baska bir de Bektasi babalarindan Sari Saltik Bey’in Halifesinin adi da Barak’tir ve Barak Baba diye anılmaktadır.

http://kanalkultur.com/de/
EZO GELİN BİR BARAK KIZIDIR TIKLA VE ÖĞREN
content/view/405/

BARAK HAVALARI

Yurdumuzun; Kahramanmaraş, Gaziantep ve Adana'nın bazı kesimlerinde ve özellikle de Nizip ve Oğuzeli ilçelerinde yoğun olarak rastladığımız serbest ritimli ezgilerden biri, "Barak/ Barak ağzı/ Barak havası" diye anılan kalıp ezgilerdir.

Bunlar daha ziyade Barak aşiretine mensup halk sanatkarlarının icra ettikleri ezgilerdir.

         Serbest ritimli Barak havaları, oldukça tiz okuyabilen halk sanatkarları tarafından seslendirilir. Feryat eder gibi içli bir okuyuş tarzı dikkat çeker. Ezgilerde, genellikle 1 oktav civarında bir ses sahası kullanılır. İnici olarak seyreder. Tiz seslerde hançere oyunları yapmak, profesyonel anlamda bu ezgilerin seslendirilmesini zora sokan özelliklerden biridir. Barak havalarında dikkat çeken bir başka husus da, anonim halk edebiyatı tarzında ezgiler gösteren tarzların dışında çoğunlukla aşık şiiri tarzında güfteler kullanılmasıdır.
          Barak havası olarak ilk anda akla gelen kalıp ezgiler dışında, yöre içinde farklı adlandırılan başka kalıp ezgilerde vardır: "Elbeyli/İlbeyü Havası (Elbeylioğlu/İlbeylioğlu", bazı iskan havaları ve halk hikayelerine dayalı epizod (ana temanın dışında ikinci bir konu _ ek) musikisi örnekleri "Aşık Garip-Şahsenem" gibi, bular serbest ritimli örneklerden bazılarıdır
   Barak Türkmenleri, Türklerin boylarından biridir. Şu an İran

topraklarındaki Horasan şehri atayurtlarıdır. Yavuz Sultan Selim zamanında padişaha baş kaldıran Türkmen aşiretlerinin Antep civarına sürgün edilmesiyle başlar barak. Horasan'dan 84.000 hane göç etmiştir. Şu an Gaziantep ilinin Karkamış, Nizip, Oğuzeli ilçelerinde yaşamaktadırlar.

Burada yerleşip yerleşik hayata geçerek . Burada oluşturdukları kültürdür. Buna da barak kültürü deniyor. Bu barak kültürünün içerisinde Türkmenler İç Anadolu folkloruyla benzerlikleri çok olan barak kültürünü oluşturuyorlar. Orta Anadolu’nun kültürünün buradaki yerel biçimidir. Bozlak kültürüyle birbirine de bu yüzden çok benzer. Kendilerine has kültürleri vardır. Kültürlerinde kendi adlarıyla anılan Barak uzun havaları önemli yer tutar. Bu uzun havalarda kendilerine ait bütün bilgileri sözlü olarak sonraki kuşaklara ulaştırmışlardır. Ünlü ozanları Karacaoğlan, Dedemoğlu, Kılınçoğlu ve Garip'tir.

Barak havalarının yaygın olduğu bölgeler özellikle oğuz eli, Kilis, Nizip, adana ve kahraman maraşın kimi kesimlerinde kısaca gazianteple urfa arasında ve güneyde Suriye sınırını aşan bir bölge içindedir.

Barak havalarında türü belirleyen özellikler ise

1. Sözlerinde genellikle göç, doğa, sevda, ölüm,gibi konular içerir.

2. 11’li hece ölçüsünün kullanıldığı dizelerde “amman” “yavrum” “yandım” “gine” “yetmiyesice” “ne çara” “biçare” “töremeyesice”, “soyka”, “kadanı alam” gibi katma sözler yoğun bir şekilde görülür.

3. Uzun hava oyun içinde veya oyunun başında söylenir, ve yörede kullanılan bağlama zurna ve keman gibi sazlarla açış yapıldıktan sonra icra edilir. Çalgılama da çok sık sekilemeler yapılır.

4. Feryat eder gibi içli bir okuyuş tarzı dikkat çeker. Ezgilerde, genellikle 1 oktav civarında bir ses sahası kullanılır. İnici olarak seyreder. Tiz seslerde hançere oyunları yapmak, profesyonel anlamda bu ezgilerin seslendirilmesini zora sokan özelliklerden biridir.

5. Barak havaları hicaz, rast, saba, hüseyni, uşak makam dizilerinin kullanıldığı uzun havalardır kimi baraklar hüseyni başlar sözlerin bağlantı kısımlarında hicaz dizisine geçki yapılıp tekrar hüseyni dizisi ile biter.

En iyi bilinen icracıları adanalı Halit Araboğlu Kilisli Aslan Sazcı Sebahat Akkiraz Mehmet Seske Asım Kuzuluk Reşit Muhtar vs dir.

http://kanalkultur.com/de/ EZO GELİN BİR BARAK KIZIDIR TIKLA VE ÖĞREN content/view/405/

http://kanalkultur.com/de/
EZO GELİN BİR BARAK KIZIDIR TIKLA VE ÖĞREN
content/view/405/